طلاق به دلیل بیماری همسر: راهنمای کامل شرایط، مراحل و تفاوت با فسخ نکاح

مواجهه با بیماری جدی یکی از سخت‌ترین آزمون‌های زندگی مشترک است. گاهی شدت و نوع بیماری به حدی است که ادامه زندگی را برای همسر دیگر غیرممکن می‌سازد و طلاق به عنوان تنها راه‌حل مطرح می‌شود. اما قانون در این شرایط چه مسیری را پیش روی زوجین قرار می‌دهد؟ آیا هر بیماری مجوزی برای طلاق است؟ تفاوت حیاتی بین طلاق به دلیل بیماری و فسخ نکاح چیست و چه تأثیری بر حقوق مالی شما، به‌ویژه مهریه، دارد؟

در این مقاله جامع از مجموعه حقوقی وکالت‌راه، به تمامی این سوالات پاسخ می‌دهیم و به شما کمک می‌کنیم تا با آگاهی کامل از حقوق خود، بهترین تصمیم را بگیرید.

جدایی به علت بیماری: طلاق یا فسخ نکاح؟

اولین و مهم‌ترین نکته‌ای که باید بدانید این است که بسته به شرایط بیماری، دو راهکار حقوقی کاملاً متفاوت وجود دارد:

• طلاق: زمانی که بیماری صعب‌العلاج بعد از ازدواج به وجود آمده یا شدت گرفته باشد و ادامه زندگی مشترک را برای همسر دیگر با سختی و مشقت شدید (عسر و حرج) همراه کند.
• فسخ نکاح: زمانی که یکی از زوجین قبل از عقد دارای عیب یا بیماری خاصی بوده، آن را پنهان کرده و طرف دیگر از آن بی‌اطلاع بوده است. در این حالت، گویی عقد از ابتدا به درستی شکل نگرفته و می‌توان آن را "فسخ" یا باطل کرد.

این دو مسیر آثار حقوقی و مالی کاملاً متفاوتی دارند که در ادامه به تفصیل شرح خواهیم داد.

شرایط طلاق به دلیل بیماری همسر

درخواست طلاق به دلیل بیماری، بسته به اینکه از طرف زن باشد یا مرد، شرایط متفاوتی دارد.

۱. طلاق از طرف زن به علت بیماری شوهر

زن در قانون ایران حق طلاق یک‌طرفه ندارد، مگر اینکه بتواند یکی از شرایط قانونی را در دادگاه اثبات کند. در مورد بیماری شوهر، زن می‌تواند از دو طریق اقدام کند:

• اثبات عسر و حرج (سختی و مشقت غیرقابل تحمل): بر اساس ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی، اگر بیماری مرد زندگی را برای زن به قدری دشوار کند که ادامه آن ممکن نباشد، زن می‌تواند درخواست طلاق دهد.

مصادیق عسر و حرج قضایی هستند و قاضی آن را تشخیص می‌دهد، اما موارد زیر می‌توانند از دلایل آن باشند:

• • بیماری مسری و خطرناک باشد (مانند ایدز یا هپاتیت).
  • بیماری منجر به ناتوانی جنسی کامل مرد شده باشد.
  • بیماری روانی حاد باشد و امنیت جانی زن را به خطر اندازد.
  • هزینه‌های سنگین درمان، زن را در تنگنای شدید مالی قرار دهد.
  • بیماری منجر به زمین‌گیر شدن کامل مرد و نیاز به مراقبت دائمی باشد که از توان زن خارج است.
• استناد به شروط ضمن عقد نکاح: در بند ۲ از شروط دوازده‌گانه عقدنامه ذکر شده که اگر زوج به "بیماری صعب‌العلاج" مبتلا شود که زندگی مشترک را مختل کند، زن وکالت در طلاق خواهد داشت.

۲. طلاق از طرف مرد به علت بیماری زن

بر اساس ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی، مرد برای طلاق دادن همسرش نیاز به ارائه دلیل خاصی ندارد و می‌تواند با پرداخت کامل حقوق مالی زن (مهریه، نفقه، اجرت‌المثل و...) او را طلاق دهد. بنابراین، اگر همسر مرد به هر بیماری مبتلا شود، او می‌تواند به سادگی برای طلاق اقدام کند.

شرایط فسخ نکاح به دلیل بیماری یا عیب

فسخ نکاح یک مسیر حقوقی متفاوت و پیچیده‌تر است. شرط اصلی آن این است که عیب یا بیماری قبل از عقد وجود داشته و از طرف مقابل پنهان شده باشد. قانون‌گذار در مواد ۱۱۲۲ و ۱۱۲۳ قانون مدنی، برخی از این عیوب را به صراحت نام برده است:

• عیوب مختص مرد: جنون، خصاء (اخته بودن) و عنن (ناتوانی جنسی) به شرطی که حتی یک بار هم عمل زناشویی انجام نشده باشد.
• عیوب مختص زن: جنون، جذام، برص (پیسی)، افضاء (یکی شدن مجرای ادرار و حیض)، قرن (استخوانی که مانع نزدیکی شود) و زمین‌گیری یا نابینایی از هر دو چشم.

نکته مهم: لیست فوق حصری نیست. اگر بیماری پنهان‌شده دیگری نیز وجود داشته باشد که در زمان عقد فریب در ازدواج محسوب شود، ممکن است دادگاه حکم به فسخ نکاح دهد.

مراحل و مدارک لازم برای جدایی به علت بیماری

فرآیند قضایی برای هر دو مسیر (طلاق و فسخ) تقریباً مشابه است:

• مشاوره با وکیل متخصص: این پرونده‌ها بسیار حساس و پیچیده‌اند. یک وکیل متخصص می‌تواند تشخیص دهد که مسیر درست برای شما طلاق است یا فسخ و چگونه باید دلایل خود را در دادگاه مطرح کنید.
• جمع‌آوری مدارک:
  • شناسنامه و کارت ملی
  • سند ازدواج
  • مهم‌ترین مدرک: کلیه سوابق، اسناد و گواهی‌های پزشکی که بیماری و شدت آن را اثبات کند.
• ثبت دادخواست: دادخواست "طلاق به استناد عسر و حرج" یا "فسخ نکاح" باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت شود.
• ارجاع به پزشکی قانونی: دادگاه برای تأیید صحت ادعای شما، طرف مقابل را به کمیسیون پزشکی قانونی ارجاع می‌دهد. نظر کارشناسی پزشکی قانونی در این پرونده‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای دارد.
• جلسه دادرسی و صدور رأی: قاضی پس از بررسی مدارک، گزارش پزشکی قانونی و شنیدن اظهارات طرفین، رأی نهایی را صادر می‌کند.

وکالت‌راه: راهنمای تخصصی شما در پرونده‌های پیچیده طلاق

جدایی به دلیل بیماری همسر، یکی از حساس‌ترین و پیچیده‌ترین پرونده‌های حقوق خانواده است. تشخیص اشتباه بین مسیر "طلاق" و "فسخ نکاح" می‌تواند شما را از رسیدن به حقوق مالی کامل خود، به‌ویژه مهریه، محروم کند. اینجاست که تخصص و تجربه یک وکیل حرفه‌ای تفاوت را رقم می‌زند.

تیم وکلای متخصص خانواده در وکالت‌راه، با تسلط کامل بر قوانین و رویه‌های قضایی، آماده است تا پرونده شما را به دقت تحلیل کرده و بهترین و سریع‌ترین مسیر قانونی را برای احقاق حقوق شما ترسیم کند. ما درک می‌کنیم که شما علاوه بر چالش حقوقی، با فشارهای عاطفی و روانی نیز دست‌وپنجه نرم می‌کنید. به ما اعتماد کنید تا با راهنمایی‌های دقیق و حمایت کامل، این مسیر دشوار را برای شما هموارتر سازیم.

برای محافظت از آینده و حقوق قانونی خود، یک لحظه را هم از دست ندهید. همین امروز برای دریافت مشاوره تخصصی با ما تماس بگیرید.