تعدیل مهریه در قانون جدید 1404

تعدیل مهریه: مبانی قانونی، چالش‌ها و راه‌حل‌ها

مهریه، یکی از حقوق اساسی زن در ازدواج است که می‌تواند در قالب نقدی، سکه طلا یا دارایی دیگر تعیین شود. یکی از رایج‌ترین و چالش‌برانگیزترین انواع مهریه، مهریه سکه طلا است. پس از صدور رای دادگاه، بسیاری از زنان با این سوال مواجه می‌شوند که آیا مبلغ مهریه باید مطابق با ارزش روز سکه پرداخت شود یا همان عدد مندرج در حکم کافی است؟ پاسخ قانون صریح است: مهریه سکه باید به نرخ روز محاسبه و پرداخت شود. این موضوع به اصطلاح تعدیل مهریه نامیده می‌شود. هدف این مقاله، توضیح کامل مبنای قانونی، نحوه محاسبه، چالش‌ها و نمونه‌های عملی برای تعدیل مهریه است.

مفهوم تعدیل مهریه

تعدیل مهریه به معنای اصلاح مبلغ مهریه بر اساس ارزش روز دارایی مشخص شده در زمان صدور حکم یا عقد ازدواج است. این تعدیل برای موارد زیر ضرورت دارد:

• مهریه سکه یا طلا باشد و ارزش آن تغییر کرده باشد.
• مدت طولانی از صدور حکم گذشته باشد و ارزش ریالی مهریه کاهش یا افزایش یافته باشد.

در واقع تعدیل مهریه باعث حفظ عدالت اقتصادی می‌شود تا زن در زمان دریافت مهریه متضرر نشود. در خصوص تعدیل قهری مهریه به نرخ روز، لازم به ذکر است که این حکم صرفا ناظر بر مهریه عندالمطالبه است و شامل مهریه عندالاستحقاق نمی‌شود. در فرضی که زوج تقاضای اعسار و تقسیط مهریه را بنماید، صرف اثبات ناتوانی مالی وی کافی نبوده و لازم است که زوج، اعسار خود را به اثبات برساند. توافق زوجین در خصوص تعدیل مهریه، باید به صورت کتبی و با رعایت شرایط قانونی انجام پذیرد. در غیر این صورت، این توافق قابل استناد در مراجع قضایی نخواهد بود.

روش‌های درخواست تعدیل مهریه

برای «درخواست تعدیل مهریه»، دو روش کلی وجود دارد:

• توفیق طرفین: این روش کم‌هزینه‌تر و آسان‌تر است و در آن زن و شوهر با رضایت کامل، میزان مهریه را به عددی کمتر از آنچه در عقدنامه قید شده است، کاهش می‌دهند. برای رسمیت یافتن این توافق، باید به یکی از دفاتر اسناد رسمی مراجعه کرده و صورتجلسه توافق را تنظیم کنند.
• مراجعه به دادگاه خانواده: در صورت عدم توافق، هر یک از طرفین می‌تواند با طرح دعوا در دادگاه خانواده، خواستار تعدیل مهریه شود. این روش پیچیده‌تر و زمان‌برتر است و نیازمند ارائه مدارک و مستندات برای اثبات عدم توانایی مالی زوج در پرداخت مهریه کامل است.

آیا دادخواست مجدد تعدیل اقساط مهریه امکان پذیر است؟

زوج پس از صدور رای اعسار از پرداخت مهریه، می‌تواند درخواست تعدیل ارائه دهد. از سوی دیگر زوجه نیز می‌تواند در صورت هرگونه تغییر در دارایی مرد پس از حکم به تقسیط، به منظور تغییر در نحوه پرداخت مهریه به دادگاه مراجعه نماید. سپس دادگاه با در نظر گرفتن اوضاع و بررسی شرایط، حکم جدیدی در مورد تعدیل مهریه صادر می‌کند.

در هر حال در خصوص تعداد دفعات ارائه دادخواست تعدیل، بستگی به وضعیت مالی مرد و تشخیص دادگاه دارد، به عبارتی صدور رای مبنی بر تعدیل و تغییر در اقساط به نظر قاضی و اوضاع مالی زوج وابسته است.

مراحل دادرسی تعدیل مهریه

درخواست تعدیل میزان مهریه فرآیندی قانونی است که در آن زن می‌تواند با ارائه دلایل و مستندات، از دادگاه تقاضا کند تا میزان مهریه را به عددی کمتر از آنچه در عقدنامه قید شده است، کاهش دهد. این فرآیند شامل مراحل زیر است:

• تنظیم دادخواست: اولین قدم برای طرح دعوای تعدیل مهریه، تنظیم دادخواست است. دادخواست باید به صورت کتبی تنظیم شده و شامل اطلاعاتی مانند مشخصات طرفین، موضوع دعوا، دلایل و مستندات و خواسته باشد.
• ارائه دادخواست به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: پس از تنظیم دادخواست، باید آن را به همراه مدارک لازم به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ارائه دهید. در این دفاتر، هزینه دادرسی پرداخت شده و پرونده شما به شعبه رسیدگی کننده ارجاع داده می‌شود.
• تعیین وقت رسیدگی: پس از ثبت پرونده در دادگاه، وقت رسیدگی تعیین می‌شود و به طرفین ابلاغ می‌شود.
• حضور در دادگاه و ارائه دلایل و مستندات: در روز رسیدگی، زن و شوهر باید در دادگاه حاضر شده و دلایل و مستندات خود را برای اثبات عدم توانایی مالی زوج در پرداخت مهریه کامل ارائه دهند.
• صدور رأی: پس از استماع اظهارات طرفین و بررسی مدارک و مستندات، دادگاه رأی خود را صادر می‌کند. در رأی صادره، میزان مهریه جدید تعیین می‌شود.

نمونه دادخواست تعدیل مهریه به‌دلیل افزایش قیمت سکه

ریاست محترم شعبه … دادگاه خانواده …

با سلام و احترام

اینجانب … (نام کامل زوج)، فرزند …، به شماره ملی …، با تقدیم این دادخواست به استحضار می‌رسانم:

مطابق سند نکاحیه شماره … صادره از دفترخانه شماره … مورخ …، و دادنامه صادره از شعبه. . . . . . متعهد به پرداخت … عدد سکه تمام بهار آزادی به عنوان مهریه همسرم، خانم …، شده‌ام.

در حال حاضر با توجه به صدور اجراییه نسبت به تمام یا بخشی از مهریه، بنده در وضعیت عسر و حرج شدید مالی قرار گرفته‌ام. افزایش افسارگسیخته نرخ سکه (که از زمان عقد تاکنون رشد چندصد درصدی داشته)، نوسانات شدید اقتصادی، و کاهش قدرت خرید و درآمد عمومی، پرداخت کامل مهریه به نرخ روز را برای اینجانب غیرممکن و موجب اخلال شدید در زندگی و معیشت فعلی‌ام نموده است.لذا از محضر آن مقام محترم تقاضای:صدور حکم مبنی بر تعدیل میزان پرداخت مهریه با توجه به افزایش شدید قیمت سکه و عُسر و حرج مالی اینجانب، و عنداللزوم تقسیط آن.

با تشکر و احترام

رای وحدت رویه در خصوص تعدیل اقساط مهریه

رای وحدت رویه در خصوص تعدیل اقساط مهریه به‌عنوان تصمیمی از سوی دیوان عالی کشور صادر می‌شود و موجب ایجاد وحدت در تصمیم‌گیری‌های قضایی در سراسر کشور می‌شود. این نوع رای، به قضات و دادگاه‌ها این امکان را می‌دهد که در مواقعی که پرداخت اقساط مهریه برای شخص دچار مشکل شده، در صورت ارائه مدارک و مستندات لازم، به تعدیل یا تغییر مقدار اقساط بپردازند. رای وحدت رویه با توجه به شرایط اقتصادی جامعه و قدرت پرداخت متعهد به مهریه صادر می‌شود.

شاهد برای تعدیل مهریه

در پرونده‌های اعسار از پرداخت مهریه، زمانی که مرد (زوج) ادعا می‌کند توان پرداخت یک‌جای مهریه را ندارد و دادگاه شهود او را برای اثبات اعسار احضار می‌کند، قاضی سؤالات مشخصی از شهود می‌پرسد تا صداقت و واقعیت ادعای اعسار را بررسی کند. در ادامه نمونه‌ای از سؤالات متداول قاضی از شهود در دعوای اعسار از مهریه را مشاهده می‌کنید:

• آیا شما شخصاً آقای … (نام زوج) را می‌شناسید؟ از چه زمانی و چگونه؟ (هدف: بررسی آشنایی واقعی با وضعیت مالی زوج)
• آیا از وضعیت مالی و درآمدی او اطلاع دارید؟ شغل او چیست؟ (هدف: شناخت منابع درآمدی زوج)
• آیا می‌دانید ایشان دارای چه اموالی هستند؟ (ماشین، خانه، زمین، حساب بانکی و…؟) (هدف: کشف دارایی‌هایی که ممکن است مخفی شده باشند)
• آیا ایشان هزینه‌های زندگی خود را چگونه تأمین می‌کنند؟ آیا کسی از او حمایت مالی می‌کند؟ (هدف: بررسی وابستگی یا استقلال مالی)
• آیا در حال حاضر بدهی یا قسط بانکی دارد؟ (هدف: اثبات وجود فشار مالی یا بدهی‌های دیگر)
• آیا اطلاع دارید ایشان در حال حاضر توانایی پرداخت مهریه یا اقساط آن را دارند یا خیر؟ (هدف: بررسی صادقانه بودن ادعای اعسار)
• آیا پیش از این هم برای اثبات اعسار کسی شهادت داده‌اید؟
• آیا رابطه فامیلی یا منافع شخصی با آقای … دارید؟

چند بار می توان تعدیل مهریه داد

در پاسخ به سوال بسیاری از مراجعین مبنی بر اینکه چند بار می توان تعدیل مهریه داد؟ به نظر می رسد برای طرح دادخواست تعدیل در صورت بروز شرایط جدید و افزایش نرخ تورم و گذشت سال ها مانعی وجود نداشته باشد. بنابراین خواهان دعوی تعدیل در اقساط مهریه می تواند با بروز شرایط جدید و ویژه اقدام به طرح دادخواست تعدیل دراقساط مهریه نماید.

در دادگاه تعدیل مهریه چه بگوییم

خواهان دعوی تعدیل اقساط مهریه پس از طرح دادخواست و تعیین جلسه رسیدگی باید ضمن حضور در وقت جلسه رسیدگی اقدام به معرفی شهود خود نموده ضمن توضیح اینکه شرایط اقتصادی ویژه ای از جمله تورم و گرانی شدید و افزایش نرخ سکه شامل حال ایشان گشته از قاضی صادرکننده تقاضای صدور حکم تعدیل مهریه را بنماید.

اعتراض زوجه به تعدیل تقسیط مهریه

بله پس از این که دادگاه تقاضای تعدیل مهریه از سوی زوج(شوهر) را پذیرفت زوجه می تواند نسبت به این امر در دادگاه تجدیدنظر اعتراض نماید.

دلایل رد تعدیل مهریه

از جمله دلایلی که ممکن است در رد دعوی تعدیل اقساط مهریه تاثیرگذار باشد، عدم تنظیم صحیح و اصولی شهادت نامه، عدم اطلاعات کافی شهود از شرایط مالی خواهان(مرد) و طرح دادخواست بی موقع تعدیل در اقساط مهریه است. بطور مثال خواهان در اقساط مهریه به محض صدور حکم تقسیط اقدام به ثبت دادخواست تعدیل می نماید یا بدون بروز شرایط جدید از جمله تورم شدید و یا شرایط اقتصادی جدید برای خواهان اقدام به طرح دادخواست نماید. مشاوره حقوقی با وکیل طلاق جهت دادخواست تعدیل اقساط مهریه می تواند کمک شایانی به زوج در ارائه دلایل خود بنماید.

تعدیل مهریه: یک مطالعه موردی

در این بخش، یک مطالعه موردی را در مورد تعدیل مهریه بررسی می‌کنیم. این مطالعه موردی نشان می‌دهد که چگونه «وکالت راه» در یک پرونده پیچیده مهریه با موفقیت عمل کرده و حقوق مشتری خود را حفظ کرده است.

پیشینه پرونده

خانم فرح، یک زن 35 ساله، پس از 10 سال ازدواج، تصمیم گرفت طلاق بگیرد. در زمان ازدواج، مهریه او به 50 سکه طلا تعیین شده بود. با این حال، پس از 10 سال، ارزش سکه طلا به طور قابل توجهی افزایش یافته بود و خانم فرح می‌خواست مهریه خود را به نرخ روز تعدیل کند.

چالش‌ها

شوهر خانم فرح، آقای رضا، با تعدیل مهریه موافق نبود. او ادعا می‌کرد که قادر به پرداخت مهریه به نرخ روز نیست و از دادگاه تقاضا کرد که مهریه را به نرخ زمان عقد محاسبه کند. این موضوع باعث شد که پرونده خانم فرح پیچیده شود و نیاز به یک وکیل مهریه با تجربه داشته باشد.

راه حل‌ها

«وکالت راه» با بررسی دقیق پرونده، به این نتیجه رسید که خانم فرح حق دارد مهریه خود را به نرخ روز تعدیل کند. آنها مدارک و شواهدی را جمع‌آوری کردند تا نشان دهند که ارزش سکه طلا به طور قابل توجهی افزایش یافته است و خانم فرح در صورت عدم تعدیل مهریه، متضرر خواهد شد.

در دادگاه، «وکالت راه» با ارائه مدارک و شواهد، موفق شد دادگاه را متقاعد کند که مهریه خانم فرح باید به نرخ روز تعدیل شود. دادگاه با این استدلال موافق شد و حکم به این صورت صادر کرد که خانم فرح باید مهریه خود را به نرخ روز دریافت کند.

نتیجه

با کمک «وکالت راه»، خانم فرح موفق شد مهریه خود را به نرخ روز دریافت کند و حقوق خود را حفظ کند. این پرونده نشان داد که چگونه یک وکیل مهریه با تجربه می‌تواند در پرونده‌های پیچیده مهریه کمک کند و حقوق مشتری خود را حفظ کند.

جدول مقایسه‌ای از روش‌های مختلف تعدیل مهریه

خاتمه

تعدیل مهریه سکه، حق قانونی زن و بخش مهمی از اجرای عدالت اقتصادی است. با رعایت مراحل قانونی و ارائه مستندات، می‌توان از تضییع حقوق جلوگیری کرد و مطالبه مهریه را سریع و بدون اختلاف اضافی انجام داد.

اگر مهریه به صورت سکه یا دارایی با ارزش متغیر باشد، اعمال تعدیل به نرخ روز نه تنها قانونی است، بلکه حفظ حق واقعی زن را تضمین می‌کند.

آگاهی از مراحل قانونی، ارائه مدارک معتبر و استفاده از نمونه دادخواست‌ها، روند وصول مهریه را شفاف، سریع و بدون مشکل می‌کند.

درخواست تعدیل مهریه هم از جانب مرد و هم از جانب زن ممکن است مطرح شود زمانی که مرد اقساط مربوط به مهریه را به زن پرداخت می کند ، هم زن می تواند از دادگاه با توجه به نرخ تورم درخواست افزایش مقدار اقساط را بکند هم مرد می تواند از دادگاه بخواهد که مقدار اقساط را نسبت به قبل کاهش دهد .

برای مشاوره تعدیل مهریه با «وکالت راه» تماس بگیرید تا از خدمات حرفه‌ای و تخصصی ما در این زمینه بهره مند شوید.